john locke ne demek?

John Locke (29 Ağustos 1632 – 28 Ekim 1704), İngiliz filozof, devlet adamı ve doktor olarak kabul edilen etkili bir düşünür. Aydınlanma Çağı'nın en önemli figürlerinden biridir ve liberal düşüncenin kurucularından sayılır. Fikirleri, Amerika Birleşik Devletleri'nin Bağımsızlık Bildirgesi ve ABD Anayasası'nın yanı sıra birçok modern demokrasiye ve insan hakları bildirgesine derin bir etki yapmıştır.

Locke'un en önemli eserleri şunlardır:

• İki Yönetim Üzerine İnceleme (Two Treatises of Government): Bu eser, doğal haklar, toplumsal sözleşme teorisi ve hükümetin sınırlandırılması konularını ele alır. Hükümetin vatandaşların haklarını korumak için var olduğunu ve vatandaşların hükümeti devirme hakkına sahip olduğunu savunur. Hakların doğuştan geldiğini ve hükümet tarafından verilmediğini vurgular. Bu kitap, Amerikan Devrimi'ni derinden etkilemiştir.

• İnsan Anı Üzerine Deneme (An Essay Concerning Human Understanding): Bu eser, insan bilgisinin kökenini ve sınırlarını inceler. Locke, insan zihninin doğuştan gelen fikirlerle değil, deneyimlerle oluştuğunu savunur. "Tabula rasa" (boş levha) kavramını ortaya atarak, insanların deneyimleriyle şekillendiğini iddia eder. Bu fikir, eğitim ve toplumsal etkilerin önemini vurgular.

• Dinsel Hoşgörü Üzerine Bir Mektup (A Letter Concerning Toleration): Din özgürlüğü ve hoşgörüyü savunan bu eser, devletin dinsel inançlara müdahale etmemesini savunur. Ancak bu hoşgörünün sınırlarının da olduğunu belirtir (örneğin, ateistler ve papalar için hoşgörü tanımaz).

Locke'un Ana Fikirleri:

• Doğal Haklar: İnsanların doğuştan gelen, vazgeçilemez hakları vardır; bunlar arasında yaşam, özgürlük ve mülkiyet hakkı yer alır.
• Toplumsal Sözleşme: Hükümet, bireyler arasında bir sözleşmeyle kurulur. Hükümet, vatandaşların haklarını koruduğu sürece meşruiyetini sürdürür. Hükümet bu sözleşmeyi bozarsa, vatandaşların onu değiştirme veya devretme hakkı vardır.
• Hükümetin Sınırlılığı: Hükümetin gücü sınırlandırılmalıdır. Mutlak monarşiye karşı çıkar ve daha özgür ve sınırlı bir hükümet savunur.
• Mülkiyet Hakkı: Locke, mülkiyet hakkını doğal bir hak olarak görür ve emeğin mülkiyete yol açtığını savunur.
• Hoşgörü: Din ve fikir özgürlüğünü savunur.

Locke'un fikirleri, modern liberal demokrasilerin temelini oluşturmuş, bireysel özgürlük, limited hükümet ve insan haklarının vurgulanmasında büyük rol oynamıştır. Ancak, bazı eleştiriler de almıştır; örneğin, mülkiyet hakkına olan vurgu ve hoşgörü konusundaki sınırlamaları eleştirilmiştir. Yine de, Aydınlanma Çağı ve sonrasında politik düşünceyi derinden etkileyen son derece etkili bir figürdür.